TRANSPORT
TRANSPORT
Transport jest jedną z branż, w których ubezpieczenia odgrywają szczególną rolę, ale też są dosyć dużym kosztem. Zdając sobie z tego sprawę staramy się tak zoptymalizować programy ubezpieczeń, by możliwie najniższa składka mogła zapewnić bezpieczne funkcjonowanie firmy.
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność między innymi za:
- szkody spowodowane przez użytkowane pojazdy – w tym zakresie w znacznym stopniu chroni przewoźnika ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ale warto wiedzieć, że za niektóre szkody (np. polegające na zanieczyszczeniu środowiska paliwem rozlanym podczas kolizji) ubezpieczyciel nie odpowiada i jeżeli przewoźnik nie posiada dodatkowych ubezpieczeń to musi je pokryć we własnym zakresie,
- szkody powstałe podczas transportu – szkody w przewożonym towarze są pokrywane w znacznej części z ubezpieczenia OC przewoźnika drogowego ale niestety znaczna część umów ubezpieczenia jest skonstruowana tak, że zakłady ubezpieczeń w dużym stopniu ograniczają swoją ochronę. Podczas transportu zdarzają się jednak szkody, które nie podlegają ubezpieczeniu OC przewoźnika drogowego. Są to np. szkody powstałe podczas załadunku lub rozładunku polegające na uszkodzeniu mienia, które nie będzie transportowane (np. uszkodzenie wózka widłowego lub innego mienia przez kierowcę, który pomagał w rozładunku),
- szkody, których doznali pracownicy i ponosi za nie odpowiedzialność pracodawca,
- szkody, spowodowane kontrahentom ale nie powstałe w przewożonym towarze.
To tylko najbardziej typowe przykłady odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstwa transportowego. Broker posiadający doświadczenie w branży transportowej potrafi w odpowiedni sposób przygotować umowy ubezpieczenia, tak aby osiągnąć zadowalający zakres ochrony przy rozsądnych kosztach.
Oczekiwania a rzeczywistość
W momencie zawierania umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego wielu przewoźników kieruje się głównie wysokością składki, porównując oferty od różnych pośredników i zwracając uwagę głównie na koszt polisy. Znaczna część pośredników, nie znając prawa transportowego i nie bardzo wnikając w zakres odpowiedzialności przewoźnika i ubezpieczyciela obniża składkę, zawężając zakres ubezpieczenia i nie informując przewoźnika jakie mogą być konsekwencje ograniczenia ochrony. Działają oni na zasadzie „Kup pan ode mnie. U mnie najtaniej.” Pośrednicy Ci, jeżeli nie uczestniczą w likwidacji szkód, często nie mają nawet pojęcia z jakimi problemami boryka się przewoźnik w przypadku wystąpienia szkody.
Kiedy wydarzy się szkoda oczywistym jest, że przewoźnik chciałby aby ubezpieczyciel pokrył całą szkodę, tak aby zleceniodawca był zadowolony a nadawca lub odbiorca ładunku nie miał żadnych zastrzeżeń co do uzyskanego odszkodowania.
Niestety, kierując się przy wyborze ubezpieczenia głównie ceną nie można liczyć na to, że ubezpieczyciel będzie ponosił szeroką odpowiedzialność i zawsze zapłaci za uszkodzony towar i za inne koszty, które poniesie przewoźnik w związku ze szkodą.
Czy przewoźnik zawsze ponosi odpowiedzialność za szkodę w towarze?
Zarówno ustawa o transporcie drogowym towarów regulująca przewozy na terenie Polski jak i Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) regulująca zasady przewozów międzynarodowych przewiduje sytuacje, w których przewoźnik jest zwolniony z odpowiedzialności za uszkodzenie, utratę towaru lub opóźnienie dostawy.
Przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności, jeżeli szkoda w towarze spowodowana została działaniami lub zaniedbaniami innych osób lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku transportu międzynarodowego podstawowa odpowiedzialność przewoźnika ograniczona jest do 8,33 SDR za za kilogram wagi brutto towaru (na dzień 02.01.2023 r. równowartość 48,80 zł).
Odpowiedzialność ta może zostać podniesiona umownie lub w wyniku określonych okoliczności.
Jak to wygląda w praktyce? Jak ma się odpowiedzialność ubezpieczyciela do odpowiedzialności przewoźnika?
Jeżeli np. przewoźnik przewozi sprzęt elektroniczny a jego odpowiedzialność nie została umownie podniesiona to odpowiada on do 8,33 SDR za kg tego sprzętu (TAK!, to nie pomyłka). W razie zniszczenia tego sprzętu lub zaginięcia podmiot uprawniony tylko do takiej kwoty może dochodzić odszkodowania.
Przykład:
Przewoźnik przewozi 500 laptopów o wartości 3 tyś. zł każdy.
Wartość towaru 1 500 000 zł.
Waga ładunku: 500 x 2 kg = 1 000 kg
Jeżeli odpowiedzialność przewoźnika nie została umownie podniesiona odpowiada on do 8,33 SDR (48,80 zł) za kg wagi brutto laptopa.
1 000 kg x 48,80 zł = 48 800 zł
Do takiej kwoty odpowiada również ubezpieczyciel. Ubezpieczenie spełni więc swoją rolę i przewoźnik nie poniesie konsekwencji wyrządzenia szkody.
Jeżeli jednak do zdarzenia by doszło w wyniku rażącego niedbalstwa przewoźnika to wtedy jego odpowiedzialność zostaje automatycznie podniesiona do pełnej wysokości szkody! Poszkodowani, aby uzyskać pełną rekompensatę szkody, często w takich przypadkach starają się udowodnić, że do szkody doszło w wyniku rażącego niedbalstwa przewoźnika. Jeżeli sąd stwierdzi, że szkoda powstała w wyniku rażącego niedbalstwa przewoźnika, a trzeba tu mieć na uwadze profesjonalny charakter działalności i konieczność zachowania podwyższonej staranności, to przewoźnik odpowiada w takim przypadku do pełnej kwoty szkody czyli 1 500 000 zł.
Do jakiej kwoty wtedy odpowiada ubezpieczyciel? Do takiej jaka została ustalona w umowie ubezpieczenia!
Ubezpieczyciele w umowach ubezpieczenia dla szkód powstałych w wyniku rażącego niedbalstwa często wyłączają swoją odpowiedzialność lub ją znacznie ograniczają wprowadzając limity odpowiedzialności np. do 100 000 EUR.
Jeżeli w tym przypadku zastosowany by był taki limit to ubezpieczyciel wypłaciłby 100 000 EUR a pozostałą kwotę ok. 1 mln zł musiałby zapłacić przewoźnik.
Jakie jeszcze „niespodzianki” mogą spotkać przewoźnika?
Jeżeli umowa ubezpieczenia jest skonstruowana prawidłowo to praktycznie zawsze ubezpieczyciel staje w jednym szeregu z przewoźnikiem i albo za niego płaci albo go broni przed roszczeniem, włącznie z procesami sądowymi.
Jeżeli jednak w umowie ubezpieczenia są liczne wyłączenia ubezpieczyciel informuje, że zaistniały okoliczności, w których nie ponosi odpowiedzialności i niech przewoźnik radzi sobie sam…
Jakie to mogą być okoliczności?
Ubezpieczyciele często wyłączają lub bardzo ograniczają swoją odpowiedzialność np. w przypadku:
- rażącego niedbalstwa,
- parkowania na parkingach niezgodnych z wytycznymi ubezpieczyciela (np. niektórzy ubezpieczyciele nie dopuszczają parkowania na popularnych MOP-ach),
- umownego podniesienia odpowiedzialności powyżej 8,33 SDR za kilogram wagi towaru.
Ograniczeń tych jest znacznie więcej… przytoczyliśmy tylko niektóre.
Kogo i od czego chroni ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego?
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego, podobnie jak inne ubezpieczenia OC, chroni ubezpieczonego od konsekwencji finansowych w przypadku kiedy ponosi on odpowiedzialność za szkodę.
Zadaniem ubezpieczyciela, z którym przewoźnik zawiera umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego nie jest:
- ochrona przewożonego towaru,
- ochrona interesów nadawcy, odbiorcy czy zleceniodawcy.
Ubezpieczyciel ma więc za zadanie wypłacić odszkodowanie, do zapłaty którego zobowiązany jest przewoźnik lub go obronić przed niesłusznymi roszczeniami.
Niejednokrotnie zdarza się, że przewoźnik aby utrzymać dobre kontakty ze zleceniodawcą chciałby żeby ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie a zakład ubezpieczeń odmawia wypłaty informując, że przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę.
Funkcja ubezpieczenia została spełniona ale ani przewoźnik ani zleceniodawca nie są zadowoleni… Jak temu zaradzić? Najlepiej omówić to ze swoim brokerem ubezpieczeniowym i ewentualnie pomyśleć o dodatkowych ubezpieczeniach, które zagwarantują zadowolenie wszystkich stron.
