D&O - ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i kadry kierowniczej

Członkowie zarządu i kadra kierownicza spółki z o.o. są narażeni na roszczenia zarówno od podmiotów zewnętrznych, takich jak:

• kontrahenci,
• organy nadzoru, 

jak i z wewnątrz spółki np.:

• pracownicy,
• współwłaściciele,
• rada nadzorcza.

Warto pamiętać, że zarzuty wobec członków kadry kierowniczej mogą pojawić się dopiero po ich odejściu ze spółki, a odpowiadają oni całym swoim majątkiem osobistym. Roszczeniowość wobec menedżerów jest w Polsce coraz większa. Do tego dochodzą często zmieniające się i niejasne przepisy, z których interpretacją nawet właściwe urzędy mają problem.

Członek zarządu może odpowiadać nie tylko za straty, które poniosła spółka w wyniku jego działalności. Odpowiada również za to, że nie osiągnęła zysków które mogła osiągnąć.

Przekonanie o działaniu w dobrej wierze nie chroni przed roszczeniami.

O prawidłowości swojego działania trzeba przekonać innych. W takim przypadku, zgodnie z art. 293.§3 Kodeksu spółek handlowych, członek zarządu, aby uwolnić się od odpowiedzialności, musi wykazać, że dołożył staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, działał w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.

Nie jest to łatwe, zwłaszcza jeżeli osoba występująca z roszczeniem ma po swojej stronie sztab prawników.

Nawet jeżeli roszczenie ostatecznie okaże się bezpodstawne, obrona oskarżonego członka zarządu może trwać wiele lat i kosztować fortunę.

Dlatego warto zawczasu zadbać o odpowiednie ubezpieczenie, które chroni kierownictwo spółki zarówno w trakcie sprawowania funkcji, jak i po ustąpieniu ze stanowiska.

Kogo chroni ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu - D&O

Ubezpieczenie D&O chroni:

• członków zarządu,
• członków rady nadzorczej,
• prokurentów,
• księgowych,
• innych pracowników pełniących funkcje kierownicze,
• małżonków i spadkobierców wyżej wymienionych osób.

Ubezpieczenie chroni każdą osobę, która jest decyzyjna a spółce, nawet jeżeli ta decyzyjność jest tylko w określonym czasie np. w ramach realizacji jednego projektu.

Czy ubezpieczenie D&O chroni spółkę?

Zdecydowanie TAK!

Ubezpieczenie chroni spółkę na dwa sposoby:

1. Zapewnia zwrot kosztów, które spółka jest zobowiązana ponieść w związku z nieprawidłowym działaniem kadry kierowniczej.

2. Umożliwia spółce/wspólnikom uzyskanie odszkodowania od kadry kierowniczej w związku z niewłaściwym zarządzaniem.

Czy potrzebne jest ubezpieczenie D&O jeżeli spółka zatrudnia prawnika?

Zdecydowanie TAK!

Ubezpieczyciel pokryje dodatkowe wynagrodzenie prawnika spółki za prowadzenie spraw w sytuacji kryzysowej. Ubezpieczyciel pokryje dodatkowe koszty, których nie pokryje prawnik.

• Koszty rzeczoznawców, ekspertów
• Koszty ekspertyz
• Koszty związane z procesami sądowymi

Ubezpieczyciel pokryje kwotę roszczenia w przypadku przegranej, a pamiętajmy, że nie zawsze wygrywa ten, który ma rację…

Jaki jest zakres ochrony ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu - D&O

Ubezpieczenie zapewnia między innymi:

• zwrot kwoty, do zapłacenia której jest zobowiązany ubezpieczony w wyniku roszczenia,
• pokrycie kosztów obrony,
• pokrycie dodatkowych kosztów (przygotowanie do obrony, odzyskanie dobrego imienia, niezbędne wydatki, jeżeli zostaną zablokowane rachunki ubezpieczonego),
• pokryje koszty kaucję, jeśli taki środek zabezpieczający zostanie zastosowany przez sąd,
• zwrot kosztów, które poniosła spółka w wyniku nieprawidłowego działania ubezpieczonego.

Zakres ochrony może obejmować również:

• odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe (art. 107 i 116 ordynacji podatkowej),
• roszczenia o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przez pracowników z tytułu czynów bezprawnych pracodawcy (np. naruszenie przepisów o rozwiązywaniu stosunku pracy, mobbing, dyskryminacja w miejscu pracy),
• pokrycie kar i grzywien administracyjnych,
• koszty obrony w przypadku szkód osobowych, naruszenia przepisów BHP, zanieczyszczenia środowiska.

W zależności od zawartej umowy, zakres ten może być zdecydowanie szerszy, włącznie z zapewnieniem samochodu służbowego i kosztów utrzymania rodziny ubezpieczonego, którego majątek został zajęty przez uprawnione organy.

Jaki jest czasowy zakres ochrony ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków zarządu - D&O

Ubezpieczenie D&O zapewnia ochronę dla roszczeń, które zostały wniesione po raz pierwszy w okresie ubezpieczenia lub okresie dodatkowym zgłaszania roszczeń, niezależnie od tego, kiedy miało miejsce nieprawidłowe działanie będące przyczyną roszczenia.

Dla członków zarządu, którzy ustąpili ze stanowiska w okresie obowiązywania polisy, ubezpieczyciele zapewniają dożywotnią ochronę.

Oznacza to, że niezależnie od tego kiedy miało miejsce nieprawidłowe działanie, ubezpieczyciel zapewnia ochronę jeżeli roszczenie zostało zgłoszone po dacie rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej.

Czy nie zawarcie ubezpieczenia D&O jest działaniem na szkodę spółki?

Na to pytanie każdy Członek Zarządu musi odpowiedzieć sobie sam…

Pamiętajmy jednak, że

„brak decyzji to również jest decyzja”

często najgorsza z możliwych…

Przykłady roszczeń:

Roszczenie spółki

W wyniku braku odpowiednich procedur lub nadzoru spółka poniosła kilkadziesiąt milionów złotych straty. Wystąpiła więc z roszczeniem do ówczesnego członka zarządu o naprawienie szkody. Koszty obrony, ekspertów oraz kwota ugody wyniosły kilka milionów złotych.

Zobowiązania publicznoprawne

Zgodnie z art. 116 ordynacji podatkowej członkowie zarządu odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Urząd skarbowy postanowił skorzystać z tego prawa i nakazał członkowi zarządu zapłacić ponad 50 mln zł z prywatnego majątku. Pokryte koszty obrony to już kilkaset tysięcy złotych.

Roszczenie do spadkobierców

Spółka poręczyła kredyt innej spółce z grupy kapitałowej. Spółka ta upadła i nie mogła spłacić kredytu, zaś członek zarządu, który podjął decyzję o poręczeniu kredytu zmarł. Kilka lat później spółka poręczająca i nowy udziałowiec wystąpili z roszczeniami na ponad 11 mln zł do żony i córki zmarłego.

Postępowanie karne – BHP

W fabryce doszło do nieszczęśliwego wypadku, wskutek którego zginął pracownik spółki. Prokurator na podstawie art. 220 Kodeksu Karnego prowadzi postępowanie o nieumyślne spowodowanie śmierci w związku z niezapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy. Koszty postępowania przygotowawczego na wstępnym etapie sprawy wyniosły kilkanaście tysięcy złotych.

Postępowanie karno-skarbowe

Urząd Skarbowy stwierdził istnienie zaległości podatkowych w kwocie kilkudziesięciu milionów złotych. Postępowanie karno-skarbowe dotyczy byłych członków zarządu. Koszty postępowania przygotowawczego na wstępnym etapie sprawy wyniosły kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Roszczenie wierzycieli

Podczas wakacji prezesa zarządu, pełnomocnik wraz z udziałowcem wyprowadzili majątek ze spółki. Po powrocie z wakacji i zorientowaniu się w sytuacji prezes złożył wniosek o upadłość, lecz ten został odrzucony. Wierzyciele dochodzą swoich wierzytelności od prezesa zarządu.